به گزارش فاطر به نقل از «خبرجنوب»: شهردار شیراز می گوید خط یک مترو تا پایان امسال به طور کامل به بهره برداری می رسد؛ حتی اگر به قیمت تعطیلی برخی پروژه های عمرانی تمام شود. واقعیت این است که شهرداری خود برای راه اندازی مترو شیراز دست به کار شده و دولت نتوانسته آن چنان که قرار بود سهمش برای ساخت مترو را بپردازد؛ اما شهرداری هزینه ساخت این پروژه را از کجا آورده است؟ آن طور که بسیاری از کارشناسان می گویند، از محل درآمد معمول شهرداری یعنی فروش تراکم. در واقع سال‌هاست که شهرداری ها از نظر درآمدی از دولت مستقل و به پروانه ساخت و ساز وابسته شده اند. اما اینک کارشناسان حوزه حمل و نقل می‌گویند فروش تراکم و تزریق آن به حوزه حمل و نقل «آب در هاون کوبیدن است». در این باره با خلیل حاجی پور، عضو هیئت علمی بخش شهرسازی دانشگاه شیراز گفت و گو کرده ایم؛ به باور او درآمدهای شهری به جای تراکم فروشی باید به سمت گرفتن مالیات برود.
شهرداری ها ، پروانه ساختمانی می فروشند و به جایش خطوط مترو، پل و زیرگذر می سازند. آیا با این روند مناطق اطراف همین پروژه ها شلوغ تر نشده و آنها را بی اثر نمی کند؟
این بحثی درست است و این طور که می بینیم اقدامات موثری که شهرداری انجام می دهد به خاطر اینکه به زنجیره اتفاقات بعدی توجه نمی‌شود بی اثر می شود. برای نمونه پل می سازند تا ترافیک روان تر شود ولی از سوی دیگر مجوز چند مجتمع تجاری می دهند که این ترافیک بیشتری به دنبال دارد یا ساخت مترو را دنبال می کنند ولی پول آن را از تراکم فروشی و تغییر کاربری فراهم می کنند. در واقع ما نیاز داریم برای ثمردهی پروژه‌ها به زنجیره ای از ملاک ها توجه کنیم ولی مدیران شهری این کار را نمی کنند. اینک راهکار چیست؟ به نظر من شهرداری ها باید به سمت منابع درآمدی پایدار بروند.
برای نمونه قرار است از محل پروژه های سرمایه گذاری هزینه ساخت خط 2 مترو تامین شود؛ آیا این مصداق همان تزریق اعتبارات ناشی از ساخت و ساز و ایجاد پروژه های تجاری برای توسعه مترو است؟
این منطقی است که در کنار ایستگاه های مترو شاهد افزایش تراکم باشیم. در واقع در شعاع ایستگاه های مترو به خاطر جذابیت و کشش ایستگاه‌ها ، تراکم و بلند مرتبه سازی بیشتری صورت می گیرد و این طبیعی است. مشکل اینجاست که شهرداری ها به ایستگاه ها بسنده نکرده و به عبارتی منابع درآمدی آنان شفاف نیست. همه می دانیم که درآمد شهرداری وابسته به ساخت و ساز است. برخی از این عواید از فروش پروانه ساختمانی و برخی از راه فروش تراکم و تغییر کاربری تامین می شود. این است که اثربخشی و نتیجه ای که برای برخی پروژه ها مد نظر است اتفاق نمی افتد و شهرداری هرچه تلاش کند شبکه های بزرگراهی راه اندازی کند نهایتا حفظ وضع موجود کرده و عملا کمکی به روان سازی جریان ترافیک نمی کند چون به مجموعه اقداماتی که به صورت زنجیره ای نیاز است توجه نشده است.
به منابع مالی پایدار اشاره کردید؟ شهرداری ها این منابع را از کجا باید تامین کنند؟
در کشورهایی که مدیریت شهری کارآمد دارند، مالیات را به عنوان مهمترین منابع مالی شهرداری ها مورد استفاده قرار می دهند. اما گرفتن این مالیات نیازمند قانون است و شورای شهر می تواند ضوابطی وضع کرده و به شهرداری اجازه دریافت مالیات بدهد؛ مانند مالیات بر زمین های رها شده شهری. برای نمونه می بینیم شهرداری در داخل شهر با کمبود زمین روبروست و دارد شهر را توسعه می دهد ولی در مرکز شهر زمین های بایر به حال خود رها شده است. همچنین می توان از تردد خودروهای شخصی مالیات گرفت. مالیات در واقع ترکیب اصلی درآمد شهرداری ها باید باشد ولی در غیاب قوانین ملی در این زمینه به هیچ کدام از این منابع درآمدی توجه نمی شود و شوراهای شهر هم معمولا در این زمینه وارد نمی شوند چون بانک اطلاعاتی شفافی نداریم پس شهرداری ها به آسان ترین شیوه درآمد زایی که همان درآمد ساخت و ساز است روی می آورند.