بیانیۀ تحلیلی شماره ۱۷ (دی ماه ۹۶ تا فروردین ماه ۹۷)

باسمه تعالی

بیانیۀ تحلیلی شماره ۱۷

ارزیابی عملکرد شورا و مدیریت شهری در سه ماهۀ گذشته (دی ماه ۹۶ تا فروردین ماه ۹۷)

سال ۱۳۹۷ و بیانیه تحلیلی شماره ۱۷ آغاز پنجمین سالی است که توفیق همراهی با مردم شریف و نجیب شیراز را داریم و امیدواریم طی این هفده فصل گذشته توانسته باشیم گوشه ای از دین خود را نسبت به همشهریان عزیزمان ادا کرده و در ادامه به فضل الهی با قوت هرچه بیشتر در صیانت از حقوق و منافع مردم کوشا باشیم.

بودجه ۹۷، از ادامه رویه های سابق تا تناقض های آشکار در ارقام اعلامی

لایحه بودجه سال ۱۳۹۷ شهرداری شیراز، به جز برخی تغییرات جزیی، نسبت به سال گذشته چندان تغییری نداشته. البته درک محدودیت ها و مضیقه های مالی موجود و مهار شدن شوق خدمت و رقابت نکردن شورا و شهرداری شیراز با سایر شهرها در اعلام ارقام بزرگتر بودجه، مثبت محسوب شده و آن را به فال نیک می گیریم. در سطور زیر به اختصار به بررسی بودجه سال ۱۳۹۷ می پردازیم.

درآمد ناشی از عوارض عمومی با سهم ۶/۲۵ % از بودجه، در مرتبۀ دوم بخش درآمدی بودجه قرار دارد. این سرفصل نسبت به سال گذشته هم به لحاظ رقم کاهش یافته و هم سهم آن از بودجه کاسته شده است. رکود حاکم بر ساخت و ساز و در نتیجه کاهش درآمد حاصل از عوارض بر ساختمان، اتفاق مبارکی است که می تواند تمرینی برای عدم وابستگی مالی شهرداری به عوارض بر ساختمان ها باشد. بررسی لایحه بودجه ۹۷ نشان می دهد که شهرداری شیراز کوشیده تا با افزایش سهم درآمد از سایر موسسات و دریافت کمک های اعطایی دولت، کاهش درآمد از عوارض بر ساختمان را جبران کند. افزایس سهم درآمد از سایر موسسات ( ۴۱ % از سرفصل عوارض عمومی) به لحاظ پایدار بودن تامین منابع، نکتۀ مثبت و یکی از محاسن بودجه امسال محسوب می شود. اما کوچکی نسبی رقم این ردیف (۳۳۰ میلیارد تومان) تاثیر قطعی بر تامین رقم نهایی بودجه نخواهد گذاشت؛ البته تمرین خوبی محسوب می شود!. کمک های اعطایی دولت نیز رشد ۱۶ برابری! نسبت به سال گذشته داشته و به رقم ۲۰۸ میلیارد تومان رسیده است. هرچند وصولی این ردیف در سال های گذشته تقریبا صفر بوده، اما این امیدواری وجود دارد که با وجود همسویی سیاسی شورا و شهرداری شیراز با دولت، این رقم در سال جاری محقق شود و بی مهری دولت به شهرداری شیراز پایان یابد!.

در مجموع شهرداری شیراز نتوانسته کاهش درآمد از عوارض بر ساختمان ها را با سایر ردیف های بودجه تأمین کند. در نتیجه بیش از پیش به دریافت وام و فروش اموال روی آورده است. اگر در گذشته شهرداری شیراز با شهرفروشی و ضابطه فروشی شهرداری را تامین مالی می کرد؛ امروزه با کاهش درآمد از ضابطه فروشی، به مقروض کردن شهر و شهرداری و آینده فروشی روی آورده است. افزایش سهم وام های دریافتی و فروش اموال شهرداری به ۴۴ % از کل بودجه، حاکی از بدهکار شدن بیش از پیش شهرداری شیراز و فروش ارزان املاک در اختیار شهرداری در بازار راکد موجود است. وضعیت شهر و ضابطه فروشی نیز نسبت به سال های قبل چندان تغییری نکرده و صرفا از میزان و حجم آن کاسته شده است. متاسفانه همچنان مدل چانه زنی در تعیین کاربری و ضوابط ساخت، به قوت خود باقی است و حتی بدتر از گذشته سازنده ها و مالکینِ زمین برای شهرداری تعیین تکلیف می کنند!. در بیانیه های پیشین مکرر به مضرات و لطمات چنین شیوه تامین مالی شهرداری پرداختیم و در اینجا به همین نکته اشاره کنیم که رواج این شیوه موجب شده که شاهد شکل گیری بدون برنامه شهر شیراز باشیم. در واقع رشد خودرو و بدون برنامه، نه در حاشیه های شهر، بلکه در تمام پهنۀ بیست هزار هکتاری محدوده خدماتی شهر شیراز در حال وقوع است. مع الاسف نهادهای ناظر همانند شورا و سازمان راه و شهرسازی یا استانداری که مسئولیت نظارت بر عملکرد شهرداری را بر عهده دارند؛ نسبت به این رویۀ خطا بی تفاوت و گاهی نیز شریک در آن هستند.

پرداختن به بخش هزینه ای بودجه در این مجال میسر نیست و در یادداشتی اختصاصی در کانال گروه مطالعات شهری فاطر مورد بررسی قرار گرفت. اما در اینجا به همین نکته اکتفا کنیم که بر اساس اظهارات شهردار محترم شیراز، هزینه جاری شهرداری در سال حدود ۷۰۰ میلیارد تومان براورد می شود که بالغ بر ۵۵۰ میلیارد تومان آن حقوق و دستمزد کارکنان است. چگونه است که رقم هزینه جاری شهرداری شیراز در بودجه ۱۳۹۷، ۱۶۵ میلیارد تومان پیش بینی شده؟! چگونه چنین اختلاف فاحشی می تواند صرفا اشتباه محاسباتی باشد؟! چگونه اشتباه در چنین محاسبه ساده ای از دید اعضای محترم شورای شهر شیراز پنهان مانده و بودجه با همین رقم مصوب شده است؟! آیا میزان صداقت و دقت لایحه بودجه در سایر بخش ها نیز به همین ترتیب قابل سنجش است؟! آیا اعضای شورای شهر شیراز حاضر به پاسخگویی در مورد هزینه های واقعی شهرداری شیراز هستند؟!

تخریب هویت فرهنگی شیراز، بی تفاوتی یا سوگواری مسئولین به جای اقدامات مؤثر

مجددا طی ماه های اخیر دو باب خانه تاریخی و ثبت ملی شده، توسط مجری طرح توسعه حرم احمدی (ع) تخریب شد. دوران اخیر مدیریت سازمان میراث فرهنگی استان فارس، یکی از سخت ترین دوران ها برای بافت و هویت تاریخی شهر شیراز محسوب می شود. پس از انقلاب اسلامی در هیچ دوره ای (به جز تخریب های بین الحرمین) شاهد این حجم از تخریب بناهای تاریخی نبودیم. مدتی است که تخریبگران فرهنگی توان دفاع از میراث فرهنگی را در متولی آن نمی بینند و چنین بی محابا و جسورانه بر این امانت گرانبها می تازند. اگر سازمان میراث فرهنگی بعد از تخریب خانه ثبت ملی شده حلی ساز، موضوع را از مراجع قضایی پیگیری کرده بود در عرصه رسانه ای نیز به قدر کفایت فعالیت و روشنگری انجام داده بود و صرفا به اظهار تاسف بسنده نکرده بود، اکنون با ویرانه های دو بنای تاریخی و ثبت ملی شده دیگر روبرو نبودیم.

دو بنای تاریخی دیگر نابود شد، شهردار منطقه تاریخی اظهار بی اطلاعی کرد و شهردار شیراز نیز صرفا به محکوم کردن آن بسنده و اظهار کرد که حتی در صورت اطلاع نیز، بر اساس قانون شهرداری امکان مداخله نداشته است! ظاهرا ایشان از قانون محدوده و حریم شهرها بی اطلاع بوده؛ ماده یک قانون مذکور شهرداری را مکلف به نظارت بر هر گونه احداث ساختمان و تاسیسات و سایر اقدامات مربوط به توسعه و عمران! در داخل محدوده شهر کرده است. شهردار محترم حتما اطلاع دارند که محدوده تاریخی شیراز نیز در داخل محدوده شهر شیراز قرار دارد و اظهار بی اطلاعی شهردار منطقه تاریخی به فرض صحت هم عذر بدتر از گناه محسوب می شود. توقع این بود که حداقل اعضای شورا اقدام عملی در خوری انجام دهند اما صرفا به سوگواری اکتفا کردند و امروز پس از گذشت مدتی از این واقعه، همه چیز مثل سابق به فراموشی سپرده شده و سوگواران نیز در انتظار تخریب دیگر و حضور رسانه ای دیگری نشسته اند.

باغات منحصر به فرد شیراز وجه المصالحه صاحبان سرمایه

علاوه بر دوران سیاه بافت تاریخی شهر شیراز، سیاه بختی از حوزه باغات هم جدا نشدنی است. باغ های شیراز مرغ عزا و عروسی شده اند و در هر حالتی و با قدرت یافتن هر جناح سیاسی، سر بریده می شوند. جالب است که اصلاح طلبان با باغ های شیراز همان می کنند که اصول گرایان کردند. این اندازه شباهت عملکرد هر دو جناح سیاسی در حوزه باغ های شیراز قابل تأمل و عبرت آموز است! متاسفانه طی ماه های اخیر تغییر کاربری تعدادی از باغ های شهر شیراز تداوم یافته است. صدور مجوز برای تخریب این باغ ها هم به جز مرثیه سرایی تعدادی از اعضای شورا، اقدام عملی در پی نداشته است. جریان سرمایه سالار هر روز بیش از پیش در حال بلعیدن مابقی داشته ها و معدود دارایی های منحصر به فرد شهر شیراز است و اذناب ایشان در بدنه مسئولین هم همچون گذشته با شعار اشتغال زایی جاده صاف کن ایشان شده اند و نمایندگان و وکلای مردم هم در بهترین حالت صرفا به اظهار تأسف اکتفا می کنند!

متاسفانه عمر شعارهای منتخبین پنجمین شورای اسلامی شهر شیراز به چند ماه هم نرسید. جریان سیاسی و افراد منسوب به آن که با انتقاد از شورا و شهردار سابق به جلب آرای مردم و پیروزی در انتخابات موفق شدند؛ اکنون به همان شیوه عمل می کنند. برای نمونه شعارهای شفافیت اعضای شورا و انتقاد شهردار شیراز از حجم عظیم بدهی شهرداری، با این لایحه بودجه قابل جمع نیست. نمی توان از یکسو شعار شهر انسان محور و شهر سبز و پایدار داد و از دیگر سو در برابر تخریب باغات چنین منفعل بود.

با گذشت حدود هشت ماه از عمر شورای پنجم، اکنون شورا مانده و ادامه رویه های گذشته، ناتوانی در دفاع از حقوق مردم و حفظ باغات و بافت تاریخی، اختلافاتی که علنی شده، رقابت های داخلی که دیگر در پشت صحنه نیست، ناکارآمدی در نظارت بر شهرداری و حدود سه سال و اندی زمان باقیمانده که به سرعت در حال سپری شدن است. عقربه های ساعت به نفع شورا و شهرداری نمی چرخد و برگزاری برخی مراسمات با چاشنی رقص و ساز و آواز هم، کمکی به جبران ناکارآمدی ها و ضعف برنامه ها نخواهد کرد؛ امید که این فرصت سوزی ها تداوم پیدا نکند و مسئولین قدردان اعتماد مردم شریف شیراز باشند.